Posiadłości zakonu krzyżackiego w Królestwie Jerozolimskim obejmowały zwarte kompleksy dóbr w okolicach Toronu (około 40 miejscowości) i zamku Montfort (Starkenberg), położonego w górach. Budowę tej potężnej twierdzy rozpoczął w latach 1228/29 wielki mistrz Herman von Salza. Aż do roku 1271 Montfort był główną siedzibą i centrum administracyjnym zakonu. Tutaj przebywał wielki mistrz i dygnitarze zakonu, tu przechowywano archiwum i skarbiec zakonny. Posiadłości między Montfort a Akkonem liczyły około 50 folwarków. W roku 1271 muzułmanie zdobyli twierdzę i zburzyli ją, ale ruiny potężnego zamku oglądać można było jeszcze do niedawna. Gdy w roku 1229 odzyskano Jerozolimę krzyżacy dostali dawny szpital niemiecki w mieście. Musieli go opuścić w 1244 roku, kiedy Jerozolima ponownie została zdobyta przez muzułmanów. Byli także krzyżacy właścicielami domów i działek w ważniejszych miastach Królestwa; właścicielami ogrodów i winnic. Posiadali młyny, a nawet meczet, darowany im w 1228 r. w Sydonie przez pana tego miasta.

Pierwsze nadania dla krzyżaków miały charakter podobny do innych darowizn na rzecz zakonów. Oddawano im na własność dobra ziemskie, jedno lub paro-wioskowe posiadłości, czasem całe kompleksy dóbr. Jednakże krzyżacy ? uprzywilejowani przez papieży, faworyzowani przez cesarza ? chcieli mieć własne państwo zakonne. Wielki mistrz Herman von Salza, inteligentny i przewidujący polityk wiedział, że panowanie łacinników w Syrii i Palestynie nie jest trwałe, a napór sił islamu może doprowadzić do upadku Królestwa Jerozolimskiego. Szukał więc terenu, gdzie można by prowadzić działalność militarną, walczyć z niewiernymi i utworzyć własne, samodzielne państwo zakonne. Interesowały zaś krzyżaków przede wszystkim te ziemie, które były już celem niemieckich podbojów i osadnictwa, które leżały w zasięgu ekspansji politycznej władców niemieckich.

Pierwszą próbą utworzenia własnego państwa zakonnego podjęli krzyżacy w ziemi Borsa, leżącej w Siedmiogrodzie, na wschodnim pograniczu ówczesnego królestwa węgierskiego. Osadził ich tam w roku 1211 król węgierski Andrzej II (1205?1235), aby bronili granic przed najazdami koczowniczych Połowców (Kumanów) i nawrócili ich na chrześcijaństwo, rozszerzając w ten sposób Królestwo Węgierskie. Król udzielił im także prawa ściągania osadników, budowania grodów i miast drewnianych, organizowania targów i własnego sądownictwa, korzystania z dochodów kopalń srebra i złota; zwolnił też krzyżaków od świadczeń na rzecz dworu i opłat skarbowych.

Krzyżacy w niedługim czasie zbudowali w kraju Borsa wiele grodów, wśród nich Marienburg, który był siedzibą komtura krajowego. Powstrzymali najazdy Połowców, niektórych zmusili do poddania się ich władzy i przyjęcia chrztu. Rozpoczęli też akcję osadniczą przy pomocy licznych przybyszów z Niemiec, przodków późniejszych Sasów siedmiogrodzkich. Jednak szybko zrazili sobie króla i dostojników węgierskich. Spory rozpoczęły się od spraw kościelnych, gdy zakon postanowił uwolnić się spod władzy biskupa siedmiogrodzkiego. Na ich prośbę Honoriusz III wyłączył kraj Borsa z diecezji Siedmiogrodu i podporządkował go bezpośrednio papiestwu (1222).

Następnie krzyżacy oddali papiestwu, ziemie darowane im przez króla węgierskiego. Zatwierdził to papież Honoriusz III bullą z 30 kwietnia 1224 roku. i wziął krzyżaków na tych ziemiach pod szczególną opiekę i obronę Stolicy Apostolskiej. Na wieść o tych działaniach zakonu król Andrzej II skierował do papieża skargę na krzyżaków, a następnie ? w roku 1225 ? wkroczył z wojskiem do siedmiogrodzkich posiadłości zakonu i zmusił krzyżaków do opuszczenia kraju. Bezskutecznie papieże ? Honoriusz III i jego następca Grzegorz IX ? próbowali wstawić się za krzyżakami do króla węgierskiego. Pozostali w Siedmiogrodzie tylko osadnicy niemieccy.

Niecały rok po wypędzeniu krzyżaków z Siedmiogrodu propozycja księcia Konrada Mazowieckiego dała im nową, możliwość utworzenia państwa zakonnego nad Bałtykiem. Tym razem wielki mistrz Herman von Salza staranniej przygotował całą akcję, nie tylko od strony militarnej, ale również dyplomatycznej i prawnej.

ryc6.h1

Rysunek najstarszej pieczęci mistrza krajowego Inflant z XIII w.