Położony był nad Bałtykiem, między dolną Wisłą a dolnym Niemnem, pokrywały go puszcze i łąki, jeziora i bagna, przecinały liczne rzeki i strumienie. Powierzchnia jego wynosiła blisko 42 000 km2, a jego ludność liczyła na przełomie XII/XIII wieku około 170 000 mieszkańców.
W czasie podboju krzyżackiego ? a więc w XIII wieku ? Prusowie nie byli barbarzyńcami. Zajmowali się rolnictwem i hodowlą, łowiectwem i rybołówstwem. Posługiwali się narzędziami i przedmiotami z brązu i żelaza. Utrzymywali kontakty handlowe z sąsiadami.
Wśród ludności Prus istniało z pewnością poczucie etnicznej wspólnoty, które wspierało się na języku i tradycji wspólnego pochodzenia, na religii agrarnej, kulcie siły natury i tradycyjnej obrzędowości. Aż do podboju krzyżackiego nie zdołali jednak Prusowie utworzyć silnej własnej monarchii. Kronikarz polski, Gali Anonim, notuje w początkach XII wieku, iż Prusowie żyli bez króla i bez prawa ? to znaczy bez władzy monarszej i prawa książęcego.
Podstawową jednostką polityczną u Prusów było plemię. Wszystkie ważniejsze zaś dla plemienia sprawy rozstrzygał wiec (zwany waide), czyli zgromadzenie całej ludności wolnej. Wiec decydował o wojnie i pokoju, rozstrzygał spory wewnętrzne wybierał wodza na czas wojny, który kierował plemieniem. Nie była to jeszcze funkcja stała ani dziedziczna. I nie wiadomo, jakie było znaczenie wodza wojskowego u Prusów w okresie pokoju. Natomiast w czasie wojny wódz organizował plemię do walki, zarządzał grodami, nakładał na ludność świadczenia. Był wówczas osobą najważniejszą. Podczas krzyżackiego podboju Prus, kiedy w walce ginął wódz, to wówczas zwykle słabł również opór plemienia.
Jednostką mniejszą od plemienia była wspólnota, zwana przez Prusów ?pulka". W obrębie jej leżał gród, który w razie najazdu nieprzyjacielskiego służył za schronienie i obronę. Budowano te grodziska z pni dębowych, gliny i ziemi, wśród bagien lub na stromych wzgórzach.
Struktura społeczno-polityczna Prusów ulegała jednakże przeobrażeniom. Historycy zwracają uwagę, że na przełomie XII i XIII wieku zaczynają wykształcać się w Prusach zalążki ustroju państwowego. Przejawem pewnego rodzaju konsolidacji politycznej Prusów w tym czasie była ich aktywność wojenna: od pasywnej polityki obrony kraju przeszli do najazdów na ziemie polskie i ruskie.
Kiedy krzyżacy podbijali ziemie pruskie zasiedlało je kilkanaście plemion. Pomezanie, Pogezanie i Sasini zajmowali część zachodnią, Warmiowie i Galindowie mieszkali w środku; zaś dalej na wschód ziemie pruskie należały do plemion Natangów, Bartów, Sambów ? na Półwyspie Sambijskim, Skalowów ? nad dolnym Niemnem i Nadrowów w dorzeczu Pregoły. Ziemie na południowym wschodzie zajmowali spokrewnieni z Prusami Jaćwięgowie. Byli oni politycznie bardziej zespoleni i tworzyli rodzaj konfederacji, składającej się prawdopodobnie z czterech plemion: Poleksian, Jaćwięgów, Sudawów i Dajnowów. (Patrz mapa).
Podział plemienny Prus w XIII w.
1 ? granice Prus
2 ? przypuszczalne granice plemion
3 ? granice krain